trim masttoptuigage

JR

19-09-2008 10:10

Bij mijn oude, klassieke scheepje durfde ik nooit echt veel spanning op de verstaging te zetten uit angst dat de boel daar niet tegen zou kunnen. Dat had tot gevolg dat bij aan de windse koersen het lij-want altijd los hing. Ging ik overstag, kwam het lij-want, tijdens het oploeven, geleidelijk weer op spanning. Gind je door de wind en kwam het ander want iets los te hangen. Nooit problemen gehad.
Bij mijn huidige boot trim ik de mast en verstaging ‘volgens het boekje’, de richtlijnen van Selden, dus met minimaal 15% van de breeksterkte spanning op het want. Pas bij zo'n 20 gr helling verdwijnt de spanning van het lij-want. Tot dat moment is er dus niets aan de hand. Maarrrrrr, zodra het een beetje doorwaait, de wind wat vlagerig is en het water knobbelig begint te worden, zie je regelmatig een beetje slack in het lij-want komen, hetgeen dan weer met een ruk verdwijnt. Dit gebeurt vooral bij het onderwant. Vorig jaar heb ik de wantputtings moeten vervangen, omdat er (haar)scheurtjes in bleken te zitten. Ik vermoed dat het een met het ander te maken heeft: er wordt regelmatig flink aan de puttingen getrokken, maar niet met een constante kracht.
Hebben jullie dit ook? En zo nee, waarom niet?
Oh ja, ik heb enkele, achterwaarts gerichte onderwanten en een babystag. Op het babystag staat veel meer spanning dan die 15%, om de trek van beide onderwanten te compenseren (het gekke is dat het babystag een maatje dunner is dan het want).
Ik ben benieuwd naar jullie ervaringen.
Sindbad

19-09-2008 10:24

Even een tussenvraag: wat versta jij (jullie) onder “babystag”? Ik zie deze benaming veel voorkomen en vind nergens duidelijkheid hierover. Dacht zelf dat het de zalingverstaging was, maar later vond ik dat het de benaming was voor het stag van de basis van de zaling naar voordek (zeg maar naar de voorkant van de kajuit).
Ik heb nauwelijk slack in mijn verstagingen aan lijzijde; weet ook niet goed hoe dat komt, mogelijk is mijn heavy metal wat overdone met verstagingen:
-1 topwant
-beiderzijds 2 baby(?)stagen naar voren en naar achteren
-bakstag naar halverwege tussen masttop en zaling
Kan ook wel wat minder zwaar misschien, maar ik laat het maar zo.
marksvrijheid

19-09-2008 10:44

wat is jouw huidige boot?, wat voor mast, hoe hoog, hoeveel zalingen heb je, en wat doe je met je achterstag en nog belangrijker volgens mij, van welk materiaal en welk type staalkabel of anders zijn jouw stagen gemaakt?
Zeiler

19-09-2008 11:59

Mijn boot heeft hetzelfde type tuigage. Ook ik stel de spanning van de stagen zo af, dat onder helling met meer dan matige wind de lij stagen iets slap vallen. De babystag is ook een maatje dunner, maar hij staat nooit erg strak. Wanneer de spanning op het zijwand toeneemt, dan neemt op mijn boot de spanning van de babystag zelfs af. Het naar achteren gerichte hoofdwand geeft via de zalingen een kracht naar voren, waardoor de mast een beetje gaat buigen en de babystag iets slap valt. Dit is al 30 jaar zo en nooit enig probleem er mee gehad.
Zeiler
JR

19-09-2008 16:36

Babystag is het enkele stag van ter hoogte zalingen naar voordek. Zo'n baystag vervangt twee naar voren gerichte onderwanten.
Zeiler, wat jij hoofdwant noemt is officieel het topwant en het onderwant het hoofdwant (volgens mij).
Mijn mast is een 11m lange paal, met een enkel stel, dwars geplaatste zalingen. Spanning op het loef-want drukt de midden sectie van de mast dus niet naar voren. Alle voorwaartse buiging moet van de combinatie babystag en achterstag komen. Je ziet deze samenstelling op vele masttop getuigde boten uit jaren ‘70-’80 van rond de 30ft. Op het achterstag heb ik een Wichard wielspanner, welke ik afhankelijk van windsterkte en koers doorzet (tot max 30%). Daarmee trek ik het voorstag op spanning, de masttop naar achter en ook het babystag krijgt meer spanning te verwerken. Daarmee verdwijnt ook wat spanning van de achterwaarts gerichte onderwanten.
Zeiler

19-09-2008 16:56

Met het hoofdwant bedoelde ik de stagen van putting naar top, O.K. het topwant.
De zalingen zijn bij mij naar achteren gericht en daardoor komt, als de stag belast wordt een kracht in de zaling, die de mast bij de zalingen naar voren wil buigen. Het onderwant of hoofdwant staat iets achterwaarts en zal bij toenemende kracht het midden van de mast naar achteren willen buigen. Resulterend zie ik dat het mastmidden iets naar voren komt en de babystag iets losser wordt.
Zeiler
richard

19-09-2008 18:41

Wat is de doorsnede van je verstaging. 15% breeksterkte op 5 mm of op 6 mm maakt wel wat uit wat totale spanning betreft. Als de kracht op het want toeneemt za het staal rekken, maar de rek bij een gegeven belasting is bij een dun want groter dan bij een dik want. Ook kan de aanhechting van de putting op het dek vervormen, als dat wat omhoog komt zal het lijwant ook los gaan hangen.
JR

19-09-2008 19:06

De zij-, voor- en achter-stagen zijn 7mm, babystag 6mm. Dat er rek in het geheel zit is normaal, Daarvoor staat er ook min 15% vd breeksterkte voorspanning op. Hoeveel dat exact is, is niet zo verschrikkelijk belangrijk. Selden gaat er ook van uit dat er tot aan zo'n 20gr helling iets spanning op blijft staan. Dat is bij mij ook het geval. Maar dan komt er een wat harder vlaagje, helling neemt toe tot 25-30 gr. Bij het lij-topwant gaat de spanning er af, maar het onder(hoofd)want komt duidelijk los. Controle langs de zeilgroef van de mast laat niet zien dat de mast in het midden zijwaarts doorbuigt. In een vlaag wordt wel de pre-bend van de mast (in de lengte richting, mbv het babystag) minder. Maar ja, dat is begrijpelijk. Ik heb geen (snelle) verstelmogelijkheid op het babystag en blijkbaar biedt deze stag te weinig weerwerk tegen de onderwanten en winddruk in het zeil. Ik kan nu wel permanent veel meer spanning op de babystag zetten, maar dan staat ook bij licht weer de mast als een banaan op de boot en dat wil je ook niet. Tja?!
Cor

19-09-2008 21:14

>Op het babystag staat veel meer spanning dan die 15%, om de trek van beide onderwanten te compenseren< Deze opmerking verbaast mij, ik heb drie schepen gehad met een babystag en ben het met zeiler eens. Het babystag dient tervoorkoming van een achterwaartse buiging. Ik weet niet wat voor een boot je hebt? Selden masten zijn zwaar en stijver dan menige boot. Best mogelijk dat je de gevraagde voorspanning van Selden niet kunt halen of vasthouden.
Cor
tuichvilozoov

19-09-2008 21:25

Bij een masttoptuigage moet je niet streven naar buiging van de mast, die is daar niet voor gemaakt.
Een beetje slack in de wanten kan helemaal geen kwaad aan lij, dat betekent dat de belasting op romp (puttings) en wanten minimaal zijn.
Vermoeiing treedt pas op bij een zeer groot aantal belastingswisselingen (meer dan 1miljoen) , vermoedelijk waren die puttings gewoon ondergedimensioneerd of verkeerd belast (trekrichting) of had de vorige eigenaar de boel veel te sterk gespannen.
Bij lange aandewindse rakken het voorstag flink spannen met de achterstagspanner ligt voor de hand en is nodig om hoogte te lopen met de genua.

trim masttoptuigage

JR

Sindbad

marksvrijheid

Zeiler

JR

Zeiler

richard

JR

Cor

tuichvilozoov